Nie żyje Umberto Eco

Umberto Eco był nie tylko wielkim pisarzem, ale także lingwistą, mediewistą, filozofem, bibliofilem i aktywnym uczestnikiem życia społecznego we Włoszech. Zmarł w piątek wieczorem, we własnym domu, w otoczeniu rodziny. Miał 84 lata.

Eco urodził się 5 stycznia 1932 roku w mieście Alessandria w Piemoncie na północy Włoch. W 1954 roku ukończył filozofię na Uniwersytecie w Turynie. Swą pracę magisterską poświęcił świętemu Tomaszowi z Akwinu. Taki temat wynikał z jego wcześniejszych związków z Kościołem katolickim i działalności w Akcji Katolickiej. Studia rozbudziły w nim zainteresowanie średniowieczem, którym zaczął zajmować się równolegle z semiologią i współczesną kulturą masową. W 1956 roku opublikował pierwszą książkę – „Problem estetyki u świętego Tomasza", która była rozwinięciem tez jego pracy magisterskiej. W tym czasie wygrał też konkurs w telewizji RAI, która szukała reporterów i dziennikarzy mających - w zamierzeniach kierownictwa – „odmłodzić" stację m.in. poprzez krzewienie kultury współczesnej. Pracował w redakcji katolickiej i zajmował się programami dla dzieci z udziałem słynnej włoskiej postaci-maskotki, myszki Gigio. W latach 1959-1975 Eco pracował jako redaktor wydawnictwa Bompiani. To we współpracy z tą instytucją wydał wszystkie swoje książki.

Nakładem Bompiani w 1962 roku ukazał się esej „Dzieło otwarte", którego międzynarodowy sukces zaskoczył także samego autora. Duże poruszenie w kręgach krytyki wywołała przedstawiona tam koncepcja semiotycznej analizy dzieła sztuki. Publikacja zapoczątkowała sławę Eco, wykraczającą poza granice Włoch.  Pracę w wydawnictwie łączył z karierą na uniwersytetach. Począwszy od lat 60. wykładał w Turynie, Mediolanie, Florencji i w Bolonii, gdzie w 1975 roku otrzymał katedrę semiotyki i został profesorem zwyczajnym. Pracę wykładowcy zakończył wraz z przejściem na emeryturę w 2007 roku.

Przełomowy dla Eco był rok 1980, gdy wydał swą pierwszą powieść „Imię róży". Przewidywał, że sprzeda najwyżej 3 tys. egzemplarzy, tymczasem stała się ona światowym bestsellerem. Została przetłumaczona na 44 języki i ukazała się w nakładzie ponad 30 mln egzemplarzy.

Druga jego powieść, „Wahadło Foucaulta" ukazała się w 1988 roku. Felietony, jakie opublikował na łamach tygodnika "L’Espresso" zostały opublikowane w latach 90. w zbiorach „Zapiski na pudełku od zapałek". Inne jego powieści to: „Wyspa dnia poprzedniego" z 1994 roku, „Baudolino", „Tajemniczy płomień królowej Loany" z 2004 roku i najnowsza – „Cmentarz w Pradze" opublikowana w 2010 roku.

Ta ostatnia pozycja wywołała ogromne poruszenie na świecie, ponieważ ukazała mechanizmy manipulacji i rozbudzenia antysemityzmu od XIX wieku, a na tym tle - powstania głośnych tak zwanych „Protokołów Mędrców Syjonu", które stały się potem ideologiczną podstawą prześladowań Żydów.

Napisał wiele rozpraw, wśród nich: „W poszukiwaniu języka uniwersalnego", „Między kłamstwem a ironią", „Filozofia frywolna", „Historia piękna", „Rakiem. Gorąca wojna i populizm mediów", „Jak napisać pracę dyplomową. Poradnik dla humanistów", „Historia brzydoty".

Ostatnią książkę „Temat na pierwszą stronę" Eco opublikował w zeszłym roku, w dniu swych urodzin.

Wielokrotnie wymieniany był jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla.

PS Pamiętam moje pierwsze spotkanie z „Imieniem róży” w pierwszej klasie liceum. Niesamowity klimat, mistrzowskie pióro, trzymająca w napięciu fabuła.  Przeniosłam się w inne – niż poznane na lekcjach historii – średniowiecze. Poznałam ciemną stronę epoki – brud, rozpustę, zakłamanie kleru. To książka, której się nie zapomina.

Kasia