Trudne zadanie - utrzymać dyscyplinę w klasie

Pośród wielu trudności jakie wymieniają młodzi nauczyciele i studenci na początku swej pedagogicznej drogi  jest utrzymanie dyscypliny w klasie oraz reakcja na niewłaściwe zachowanie uczniów.

Za profesorem  J. Pyżalskim  („Nauczyciele – uczniowie. Dwa spojrzenia na dyscyplinę w klasie”, Impuls, Kraków 2007) powtarzam im zawsze  zasadę czterech kół zębatych. Na skuteczność nauczyciela  w trudnych sytuacjach z dyscypliną grupy i pojedynczego ucznia mają wpływ 4 aspekty:

·         osoba samego nauczyciela ( jego charyzma, energia )

·         technika, narzędzie wychowawcze dobrane do danej sytuacji

·         osoba ucznia

·         kontekst społeczny i sytuacyjny

Te cztery koła zębate, jak pisze Pyżalski „zazębiają się i są od siebie zależne”(s.80). By osiągnąć wychowawczy sukces wszystkie te elementy muszą być do siebie dopasowane. Pierwszym, wyjściowym elementem jest nauczyciel, ze swoimi doświadczeniami i przyzwyczajeniami. Liczy się jego postawa, etyka zawodowa i cechy osobowości.  Na drugim miejscu są narzędzia, strategie i techniki radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Muszą być dobrze dobrane i dobrze stosowane, by były skuteczne. Ważna jest także osoba ucznia i jego edukacyjna droga. Konieczne jest indywidualne podejście. Wszystko to jednak za mało, nauczyciel musi mieć świadomość sytuacji, otoczenia, uwarunkowań społecznych. Nie działa w próżni, musi nie tylko dobrać właściwą metodę do danego ucznia, nie tylko znaleźć w sobie właściwą siłę, ale także dokonać obserwacji konkretnej sytuacji.

Nie ma jednej magicznej metody, by skutecznie oddziaływać na uczniów. Jak pisze Pyżalski   „Właściwa osoba stosuje  odpowiednią strategię w stosunku do właściwej osoby w odpowiedniej sytuacji” (s.84). Wyobraźmy sobie, że jeden z elementów zawodzi. Kiedy my nauczyciele dobierzemy dobrą technikę, poznamy ucznia, dobrze ocenimy sytuację, ale nie mamy wewnętrznej siły, nie osiągniemy sukcesu. Kiedy  czujemy się przekonujący, ale nie dostosujemy techniki do ucznia i sytuacji, staniemy się prędzej śmieszni niż skuteczni.