Strony

niedziela, 7 lipca 2019

Moskwa (i nie tylko) z „Mistrza i Małgorzaty”

Kolejny odcinek wakacyjnego cyklu dotyczy przestrzeni przedstawionej w arcydziele Bułhakowa – utworze „Mistrz i Małgorzata”.

Wszystko zaczęło się na Patriarszych Prudach. Na jednej z ławeczek „twarzą do stawu a plecami do Bronnej” siedzieli redaktor Berlioz i poeta Iwan Bezdomny, gdy podszedł do nich dobrze ubrany, lecz trochę dziwny mężczyzna. Był to Woland - szatan we własnej osobie, który przedstawił się jako konsultant do spraw czarnej magii. Tak zaczyna się akcja jednej z najsłynniejszych powieści na świecie – „Mistrz i Małgorzata” Michaiła Bułhakowa.

Zaprezentowane są też inne miejsca stolicy – place: Arbat, okolice Kremla i rzeki Moskwy, szpital dla psychicznie chorych oraz szczególnie ważna ulica Sadowa, przy której znajduje się kamienica, a w niej „fatalne” mieszkanie numer pięćdziesiąt. To tu zamieszkiwał nieboszczyk Berlioz, obok niego rezydował Stiopa Lichodiejew i również to lokum obrała za swoją siedzibę diabelska asysta.



Także tutaj odbył się coroczny bal wiosenny urządzany przez szatana:

„Małgorzata i jej przewodnik stali już w tym momencie pod drzwiami mieszkania numer pięćdziesiąt. (...) Zaczęli wchodzić po jakichś szerokich schodach, Małgorzacie wydawało się, że schody nigdy się nie skończą.”

Poza Moskwą w powieści wymieniane są takie miejscowości, jak Jałta, gdzie zostaje wysłany Stiopa Lichodiejew, Kijów, skąd przybywa Maksymilian Andriejewicz Popławski oraz Leningrad, gdzie przed popadnięciem w obłęd ucieka Rimski.

Powieściowi bohaterowie mają niezwykłą moc przenoszenia się z miejsca na miejsce. Małgorzata „podróżuje” na miotle i raz jest w Moskwie, a po chwili w nieznanym, tajemniczym miejscu w pobliżu rzeki, gdzie witają ją wiedźmy:

„Małgorzata nadal leciała powoli przez nieznane pustynne okolice, nad wzgórzami usianymi leżącymi wśród ogromnych samotnych sosen wielkimi otoczkami. (...)Wyczuwała bliskość wody, domyślała się, że cel musi być niedaleko.”

„Przestrzeń Bułhakowa jest wyraźnie trójpoziomowa: przestworza, ziemia, podziemia. Nie ulega kwestii etyczna wyższość poziomu pierwszego nad pozostałymi dwoma oraz trywialność poziomu ziemskiego. Pośrodku plasują się podziemia, czego dowodzi topos domu – przystani i wymarzona suterena Mistrza w arbackim zaułku.” (cyt. za J. Karaś, „Proza Michała Bułhakowa. Z zagadnień poetyki”, Wrocław 1981.)

Mistrz (jeden z bohaterów) pracuje nad powieścią o Poncjuszu Piłacie, jej fragmenty są przywołane i tworzą dodatkową przestrzeń – historyczną, gdy w Jeruszalaim namiestnikiem był właśnie Piłat z Pontu.

Jerozolima – od 30 czerwca 1980 roku, kiedy to izraelski parlament Kneset uchwalił Podstawowe Prawo Jerozolimskie, uznawana za stolicę Izraela. Społeczność międzynarodowa nie akceptuje niniejszego aktu, w związku z czym ambasady obcych państw znajdują się w Tel Awiwie. Hebrajska nazwa Jerozolimy to Yerushalayim – Jeruszalaim (w powieści Bułhakowa) oznacza Miasto Pokoju.

Przestrzeń tajemnicza jak cała powieść…


Dla zainteresowanych - szczegółowy opis:





Kasia

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz