„Katedra” Jacka Dukaja jako lektura obowiązkowa

 

Jestem właśnie po omówieniu z klasą maturalną „Katedry” Jacka Dukaja. I nie ukrywam – nie było łatwo. Sama czytałam książkę długo, wracałam do wielu fragmentów, kilka razy odkładałam zmęczona.

Żywokryst, Czarna Wata, stupak, mózgowcy - czym są? Tyle tu aluzji, np. do Biblii, „Zbrodni i kary”, Legend arturiańskich o Św. Graalu, „Fausta” Goethego, Lema. Dotykamy materii spraw ostatecznych, filozofii i religii, problemu teodycei, rozdarcia człowieka między sferą nauki i religii, pragnień duszy, która wyrywa się z okowów materii. Katedrę - symbol kosmosu, transcendencji, tajemnicy, piękna -  „toczy jednak jakiś nowotwór kamienia”. „Forma mówi o udręce samotnego konania, słabości materii, która zatruwa zwątpieniem niewidzialnego ducha”. Tyle pytań, niedopowiedzeń i domysłów. Dla uczniów  lektura niedostępna, widziałam w ich oczach przerażenie.

Na początek wysłuchaliśmy wspólnie podcast, który w przystępny dla uczniów języku przeprowadził ich przez fabułę.

https://www.youtube.com/watch?v=eEKARfDwe9w

Później to mozolna, powolna praca. Skupiłam się na pracy z tekstem, fragment po fragmencie analizowaliśmy wygląd katedry, zachowanie głównych bohaterów, wpływ wydarzeń na ich życie, zakończenie. Było ciężko.

Oczywiście obejrzeliśmy nominowaną do Oscara animację Tomka Bagińskiego, która wprowadziła uczniów w mroczny klimat utworu. Animacja do dziś broni się konsekwencją formalną, realizacyjną i wizualną.

https://www.youtube.com/watch?v=VbcLWGoP1I4

Przełom nastąpił w momencie, gdy (paradoksalnie wydawałoby się, ze to najtrudniejsze) zaczęliśmy mówić o tym co ukryte, metaforyczne symboliczne. Katedra jako ludzka psychika, zmagania z losem. Sprawa relacji z Bogiem, pojęcie piękna, miejsce człowieka we wszechświecie, wzorzec „świętego”.

Nasze rozmowy toczyły się wokół czterech tematów/pytań:

1.     Wpływ sacrum na człowieka.

2.     Poświęcenie dla innych jako klucz do świętości.

3.     Czy piękno oddala czy zbliża do Boga? Estetyka językiem religii.

4.     Estetyka i etyka, co jest według Dukaja najważniejsze?

Na koniec uczniowie zmierzyli się z pytaniami jawnymi na maturę ustną. I tu pojawia się mój bunt. Pytania są dla uczniów abstrakcją. Trudna lektura została jeszcze bardziej utrudniona, nie mając jednak wyjścia, wspólnie tworzyliśmy konspekty do tych pytań.

Człowiek jako cząstka kosmicznej katedry. Omów zagadnienie na podstawie „Katedry” Jacka Dukaja. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Symboliczny sens odradzającej się wiecznie budowli. Omów zagadnienie na podstawie „Katedry” Jacka Dukaja. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Symboliczne znaczenie światła i mroku w kreacji obrazu świata. Omów zagadnienie na podstawie „Katedry” Jacka Dukaja. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Nauka i metafizyka jako dwa sposoby mówienia o świecie. Omów zagadnienie na podstawie „Katedry” Jacka Dukaja. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i świecie. Omów zagadnienie na podstawie „Katedry” Jacka Dukaja. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Poleciłam również uczniom, by wysłuchali wykładu prof. Wojciecha Hamerskiego z WFPiK UAM (w ramach cyklu „Wykłady dla maturzystów”) pt. „Estetyka jest najpierwszym językiem religii”.​ O „Katedrze” Jacka Dukaja​.

https://www.youtube.com/watch?v=8BxIO_qIsEQ

Podsumowując: dzieło Dukaja to na pewno dzieło wybitne, dla miłośników fantastyki naukowej jedna z najważniejszych pozycji. Dla uczniów – dzieło niedostępne. Lekcje zakończyły się westchnieniami: „Byle tylko tego nie wylosować…”. No cóż….

 

Kasia